Dygjuhësia dhe vonesa gjuhësore

Mësimi i dy gjuhëve në fëmijëri nuk shkakton konfuzion ose vonesë gjuhësore.

Disa njerëz mund të besojnë gabimisht se rritja e një fëmije në një familje dygjuhëshe  ose shumëgjuhëshe  (që do të thotë se ata flasin më shumë se një gjuhë) i vë ata në rrezik për vonesa gjuhësore. Vonesa gjuhësore  mund  të ndodhë edhe te fëmijët dygjuhësh, por vetë dygjuhësia nuk është shkaku.Ideja se dy gjuhë shkaktojnë vonesa gjuhësore tek fëmijët ka qenë një mit i kahershëm në komunitetet të ndryshme. Megjithatë, hulumtimet e kanë hedhur poshtë këtë mit. Fëmijët  janë në gjendje të  mësojnë dy gjuhë me të njëjtin ritëm si fëmijët e tjerë që mësojnë vetëm një gjuhë.

Të gjithë fëmijët mund të mësojnë më shumë se një gjuhë, edhe nëse kanë një vonesë zhvillimi ose ndonjë diagnozë tjetër.

Fatmirësisht,faktet rreth dygjuhësisë dhe se si zhvillohen gjuhët dygjuhëshe të fëmijëve po  bëhen  më të njohura. Disa profesionistë vazhdojnë t’u thonë prindërve që të heqin dorë nga një gjuhë kur fëmijët e tyre po përjetojnë vonesa në të folur dhe gjuhë ose zhvillim. Megjithatë, ne tani e dimë se të gjithë fëmijëve mund t’u jepet mundësia të jenë dygjuhësh. Kjo vlen për familjet që përdorin një gjuhë të ndryshme nga anglishtja në shtëpinë e tyre, ose familjet që zgjedhin të ndjekin programe gjuhësore shtesë në shkollë, si p.sh. 

 Dygjuhësia nuk shkakton konfuzion ose vonesë gjuhësore, edhe nëse fëmija ka një vonesë zhvillimi ose një diagnozë tjetër  si Çrregullimi i Spektrit të Autizmit ose Sindroma Down . Hulumtimet aktuale tregojnë në masë të madhe se të folurit me fëmijët me këto diagnoza në dy ose më shumë gjuhë nuk rezulton në vonesa shtesë gjuhësore ose sociale. 

 Çfarë mund të bëjnë prindërit dygjuhësh për të ndihmuar fëmijën e tyre? 

•  Flisni me fëmijën tuaj në gjuhën me të cilën jeni më mirë. Prindërit që  shmangin  përdorimin e  gjuhës së tyre amtare  në përpjekje për të reduktuar numrin e gjuhëve me të cilat ekspozohet fëmija,  mund ta bëjnë më të vështirë për një fëmijë të mësojë mirë çdo gjuhë . Kjo ndodh sepse  mund të kufizojë  cilësinë dhe sasinë e përgjithshme  të ekspozimit gjuhësor që fëmija merr në shtëpi. Familjet shumëgjuhëshe duhet të flasin me fëmijën e tyre në gjuhën në të cilën ata ndihen më rehat .  
• Fëmijët mësojnë gjuhën nga dëgjimi i gjuhës . Rutinat e përditshme si orët e ngrënies, koha e banjës, veshja dhe koha e lojës janë të gjitha mundësi të shkëlqyera për të folur, për të mësuar dhe për të mësuar fjalorin në secilën gjuhë. 
• Përsërisni,përsërisni, përsërisni. Fëmijët duhet të dëgjojnë fjalë të reja qindra herë përpara se të fillojnë t’i përdorin ato. Një prind mund të përsërisë fjalën që dëshiron që fëmija i tij të mësojë në një fjali të thjeshtë, duke u treguar atyre se çfarë do të  thotë . 
• Bëhu model gjuhësor, jo zbatues gjuhësor. Kur një fëmijë përdor zhurmë ose gjeste në vend të fjalëve ose përdor një fjalë ose gramatikë të pasaktë, thjesht modeloni fjalën ose fjalinë e duhur në vend që t’i korrigjoni ato. Shmangni kërkesën që fëmija të thotë diçka – në vend të kësaj, tregojini se çfarë të thonë përmes modelimit. 
• Ndërtoni në gjuhën e tyre . Përsëritni atë që thotë fëmija dhe shtoni një fjalë shtesë në fjali për t’i ndihmuar ata të mësojnë se çfarë mund të thonë herën tjetër. Për shembull, nëse fëmija thotë “më shumë” për të kërkuar më shumë lëng, prindi mund të përgjigjet, “më shumë lëng!” Pastaj përsërisni frazën disa herë. 
• Jini të durueshëm. Çdo fëmijë është unik dhe e mëson gjuhën gradualisht. Shumica e fëmijëve dygjuhësh do të luhaten në cilën gjuhë përdorin dhe sa mirë e përdorin atë. Nxiteni fëmijën të vazhdojë të komunikojë në cilëndo gjuhë që është më i motivuar për të përdorur. 

 Nëse fëmija vazhdon të ketë vështirësi në gjuhën e tij të parë ose të mësojë më shumë gjuhë,  diskutoni shqetësimet tuaja me  një logoped.

msp.logoped.Agron D.HOXHA